Melkey Chisim

Garo – Khasi – Jaintia inon ua jatrangko ma·ekatna man·gipa cholrangoni mongsongbatgipara ku·sik dingtanggrike agananirangan ong·a. Skanggipao, a·gilsakni manderangkoa uamangni ku·sik aganani krisa dingtang dingtang jatrangona ma·ekatna man·a. Badiaba mande mai jat ong·a, mikkang bimang mangmangko niaride sandija: ua maidakgipa ku·sikko agana uko knaosa mai jat, badia a·songni sandia. Uni gimin, badiaba jatko ma·eke u·iani mongsongbatgipa chinara ua jatni ku·sikan ong·a. Ku·sikara jatko u·ina dakchakan baksa, jatni ku·agana aro sea-jotani mai gadango ong·a uarangkoba mesoka. Ku·sikan jatni dal·batgipa chin ba ‘identity’ ong·a. Ia chinko a·gilsakna badita niksengatna man·a inditan jatko niksenga. Indiba ia chin dongjahaon jat gimaa.

A·chik ku·sikko janggamatna, nambata gadangona ra·dona – aro agansrangode, ripingna gita chu·sokatna nanggnirang bang·en dongkuenga. Jatni ku·sikko chiru-a·gate chong·kimatani mongsonggipa cholara ua ku·sikchi sea-jotaniko bilakatani aro apalbatatanian ong·a. Uandaken, A·chikkuchi sea-jotaniko nambatatna aro apalbatatna nangengania an·chingko mikkangchake ra·bienga. Ia ra·bianiko mikkangchakna gita sea-jotanina bimchipgipa gisik matgrikrangko okamchimongna ba nakatatna aro uamangko ja·ku ga·mesoke dilna nangenga. Mondolirango gitan, da·alo A·chikku sea-jotani a·baoba bilakgipa revival-ko sokbaatna nangenga. Spellingrangko jakkalanio bilding bildang ong·kuenganiko aro sentence rikanirango olgrokanirangko namdapatanichi an·chingni re·mikkang ja·kurang ga·namanggen ine ka·dongsoa.

A·chikkuo sea-jotani da·odipet dingtang dingtang skie ra·ani a·barangko ganggopkuja. An·chingoni bang·a manderangan sea-jotaniko apchonbeesa nikaia; A·chikku sea-jotaniko golpo ka·ode Garoko BA, MA poraigiparangkosan jaksi ottokaia! A·gilsakni mongsonggipa ku·sikrango gitan, A·chikkuo sea-jotaniba, amadipet, pilak a·barangkon ganggopna nanggen. A·chingni sea-jotania novel, poetry, culture aro history-ni gitasan ong·aiode uara maiko mesokgen? A·chikrang ua a·barangosan skia-pora dongkuaenga ine ong·jama? Lindrid D. Shira a·gilsakko watangna antisamang skang indake aganangaha ina: “Da·o A·chikrango skia man·giparang bang·beahani gimin A·chikkuo sea ki·taprang bang·bate ong·katna nangengaha.” Skia man·giparang bang·beaha inania dingtang dingtang a·barango skia-pora man·giminrangko man·gopa. Dingtang dingtang a·barango skia-pora man·giparang da·alo A·chikrango kraan gitan dongaha. “Bidani bilchamko nate so·rikrikna me·tra pante” ine Howard Denison W. Momin kattako donangaha. Na·a bidani bilchamko so·bake ra·ahaode, sea-jotaniko jakkale, A·chikkuni a·bako jrangatna on·gilpabo.

One response to “Ku·sikan Jatni Dal·batgipa IDENTITY”

  1. Je jatniba ong.bo, dakbewalrangko jelroroatani sagipa cholan ong.jok uni ‘Ku.sik’. Uni jamano an.chingni ganding-chinding, cha.a-ringa ian dakgiparang. Ku.sikchin an.ching an.tangtangni chanchianirangko parakatna am.a.

    Ang.a Bangladesho song.dogipa saksa. Meghalayani A.chikrang banga salonin A.chik ku.tangchi poraienga aro poraiani cholrangko mantokbaenga. Ia namen ku.si ong.ani katta. Iani gimin chinga saksagipa A.chik ong.e rasongchaniktoka. Chingo Bangladeshode ia chol dongbreja. Ia chingna namen dukni katta ong.a.

    Bangladeshni A.chikrang aroba gipin tribe-rang dabiani gimin dao.roro Bangladesh Govt. ia a.songo pre-primary level-o ku.tangchi poraiatna agree ong.aha. Bangladesh National Curriculum and Text Book Board (NCTB) A.chik ku.ni ki.taprangko chapa ka.na ine ang.koba saksagipa writer ine rachapaha. Ang.na agreba ia team-o daoba sak 5 gnang. Chingade ia a.songo songdonge ‘Bangla’ ku.sikkosa bang.bate jakkalaia. Iani gimin chingni ku.sik agananirango ‘Bangla’ wordrangko jakkala banga bata. Ian normal aroba natural. Ki.taprangko seena kam kamitingon chinga nikna mana bang.bea Bangla word-rangko Meghalaya-ni A.chikrangba jakkalronga. Iani gimin ang.ni team-ni member-rang duk man.e aganronga – “An.ching apa.lo Bangla ku.sik brin-bawe dake jakkalenga oe, uchini A.chikrangba mai dake uarangkon jakkalenga sai! Maini gimin uarangko an.tangni ku.chi tarie rapajaha. Iade namen dukni kattasa ke!” Indake chanchie uamangrang “Bangla”-ko jakkalna nangode mai dake uarang A.chik ku.sik onggen aroba Bengali-rangna A.chik ku.sikko dingtang dake mesokatna mangen ine chanchia.

    Aroba bang.a ku.urangkon direct English-kon jakkalani ong.enga jekai word, number, tense-rang, sentence-rang indakgiparang. Bangla ku.sikrang jekae poraia, dos, gun, bichal, chol, bostu, dol, dam, baria, komia, poedo, itihas iarang ong.a. Oe admit ka.ana nangchongmota – “Gipin ku.sikoni wordrangkoba radape gesa Ku.sik jelroroa.’ Indioba an.ching A.chik jatni scholar-rangba, writer-rangba, historian-rangba, poet-rangba dingtanggipa word-rangko tarie raode namgenchim. Maina unode an.tangni ku.sikni word-rang namen bangbagenchim. Chingo Bangladeshode Bengali scholar-rang indake gital gital word-rangko jakkale mediarango publish kae uko establish kaetenga. Jekae aganode ‘Telivision’ iade gital teknology-ba mo! Iako bisong dakkaha “Dur-dorshon” (seen from a distance), “Chair”-ko dakaha ‘kedara’, “mobile phone’-ko dakaha ‘mutho-fon’ (phone in a hand), “radio”-ko “betar” (without wire), “photo”-ko “alokchitro’ (picture taken with the help of light), sms-ko “khude-barta” (very short message) – indake bang.bea. Indake A.chik scholar-rangba gittal gittal worda-rangko bikong.katode jatnaba namen namgenchim. Aroba ia rangko aganon uchini A.chikrangde aganchakaia – “Chingnade nangnikja.” Oe, banggija aroba ningtogija chanchiode “nangnikja”. Ningtoe chanchiode namen nanga. Nangjama?

    Aroba dao.roro niksona manenga – A.chik oikorrango Ph, Y, Z, X, F, Q iarangko jakkalani katta ongjaoba, ia rangko jakkalenga. Bangladeshni A.chikrang jakkaloba Meghalayani A.chikrangde iarangko srete jakkalade tik ong.jake!

    Jeba ongbo, gamchatnikgipa article-ni gimin blongen mittela. Jattangko simsakatna aro gimani ramaoniko naljokatna indakgipa article-ko mikkangchi se.ebojok. Gipin jatrangoniko kimako, gipin jatni costume-rangko gana-chin.arangko, chu ringpeka-chapekarangko – indakgipa subjectrangko raeba se.ebo. Iarang an.chingna gamchate nanga.

    Chingna dakchakna man.genma?
    “A.chik – English’ Dictionary dongode (online ongoba choligen) watatode namgenchim.
    “A.chik Grammar”
    Ango D. S. Nengminja setimgipa (Garo-English – school dictionary) donga. Uno bangbata word-rangko manbreja aroba page-rangba dongbreja.

    Aroba je cholchiba mana iani bidingo dakchakatna mangenma? Indakode blongen ku.si ong.begenchim.

    Mittelan baksa,

    Srijon Rangsa Marak
    email: srijon_rangsa@yahoo.com
    Mobile no. – +8801848345002

    Like

Leave a comment

Trending