Melkey Chisim
Garo – Khasi – Jaintia inon ua jatrangko ma·ekatna man·gipa cholrangoni mongsongbatgipara ku·sik dingtanggrike agananirangan ong·a. Skanggipao, a·gilsakni manderangkoa uamangni ku·sik aganani krisa dingtang dingtang jatrangona ma·ekatna man·a. Badiaba mande mai jat ong·a, mikkang bimang mangmangko niaride sandija: ua maidakgipa ku·sikko agana uko knaosa mai jat, badia a·songni sandia. Uni gimin, badiaba jatko ma·eke u·iani mongsongbatgipa chinara ua jatni ku·sikan ong·a. Ku·sikara jatko u·ina dakchakan baksa, jatni ku·agana aro sea-jotani mai gadango ong·a uarangkoba mesoka. Ku·sikan jatni dal·batgipa chin ba ‘identity’ ong·a. Ia chinko a·gilsakna badita niksengatna man·a inditan jatko niksenga. Indiba ia chin dongjahaon jat gimaa.
A·chik ku·sikko janggamatna, nambata gadangona ra·dona – aro agansrangode, ripingna gita chu·sokatna nanggnirang bang·en dongkuenga. Jatni ku·sikko chiru-a·gate chong·kimatani mongsonggipa cholara ua ku·sikchi sea-jotaniko bilakatani aro apalbatatanian ong·a. Uandaken, A·chikkuchi sea-jotaniko nambatatna aro apalbatatna nangengania an·chingko mikkangchake ra·bienga. Ia ra·bianiko mikkangchakna gita sea-jotanina bimchipgipa gisik matgrikrangko okamchimongna ba nakatatna aro uamangko ja·ku ga·mesoke dilna nangenga. Mondolirango gitan, da·alo A·chikku sea-jotani a·baoba bilakgipa revival-ko sokbaatna nangenga. Spellingrangko jakkalanio bilding bildang ong·kuenganiko aro sentence rikanirango olgrokanirangko namdapatanichi an·chingni re·mikkang ja·kurang ga·namanggen ine ka·dongsoa.
A·chikkuo sea-jotani da·odipet dingtang dingtang skie ra·ani a·barangko ganggopkuja. An·chingoni bang·a manderangan sea-jotaniko apchonbeesa nikaia; A·chikku sea-jotaniko golpo ka·ode Garoko BA, MA poraigiparangkosan jaksi ottokaia! A·gilsakni mongsonggipa ku·sikrango gitan, A·chikkuo sea-jotaniba, amadipet, pilak a·barangkon ganggopna nanggen. A·chingni sea-jotania novel, poetry, culture aro history-ni gitasan ong·aiode uara maiko mesokgen? A·chikrang ua a·barangosan skia-pora dongkuaenga ine ong·jama? Lindrid D. Shira a·gilsakko watangna antisamang skang indake aganangaha ina: “Da·o A·chikrango skia man·giparang bang·beahani gimin A·chikkuo sea ki·taprang bang·bate ong·katna nangengaha.” Skia man·giparang bang·beaha inania dingtang dingtang a·barango skia-pora man·giminrangko man·gopa. Dingtang dingtang a·barango skia-pora man·giparang da·alo A·chikrango kraan gitan dongaha. “Bidani bilchamko nate so·rikrikna me·tra pante” ine Howard Denison W. Momin kattako donangaha. Na·a bidani bilchamko so·bake ra·ahaode, sea-jotaniko jakkale, A·chikkuni a·bako jrangatna on·gilpabo.
Leave a comment